नवरात्रीचा उत्सव (Navratri 2024) वर्षातून ४ वेळा साजरा केला जातो, ज्यामध्ये दोन प्रत्यक्ष आणि दोन अप्रत्यक्ष नवरात्र असतात. अश्विन महिन्यात येणाऱ्या नवरात्रीला शारदीय नवरात्र म्हणतात. शारदीय नवरात्र ही खरी नवरात्र आहे, जी देशभरात एखाद्या सणाप्रमाणे मोठ्या थाटामाटात साजरी केली जाते. तसेच, इतर तीन नवरात्रींपैकी शारदीय नवरात्र सर्वात जास्त प्रचलित आणि लोकप्रिय आहे.
शारदीय नवरात्री २०२४ कधी आहे –
पंचांगानुसार नवरात्रीचा ९ दिवसांचा उत्सव अश्विन शुक्ल पक्षातील प्रतिपदेपासून नवमीपर्यंत येतो. तारखेनुसार, यावेळी शारदीय नवरात्र गुरुवार ०३ ऑक्टोबरपासून सुरू होत आहे, जी १२ ऑक्टोबर २०२४ रोजी संपेल. नवरात्रीच्या या नऊ दिवसांमध्ये जगाची माता आदिशक्ती माँ दुर्गेची नऊ वेगवेगळ्या रूपात पूजा केली जाते.
देवी दुर्गा वाहन –
नवरात्री दरम्यान, माँ दुर्गेचे आगमन आणि प्रस्थान एका विशेष वाहनाने होते, ज्याचे ज्योतिषशास्त्रात वेगवेगळे अर्थ आहेत. माँ दुर्गेच्या आगमन आणि प्रस्थानाचा देश, जग, निसर्ग, पिके आणि मानवी जीवनावर होणारे चांगले-वाईट परिणाम वर्तवले जातात. त्यामुळे नवरात्रीमध्ये माँ दुर्गेची सवारी करणे महत्त्वाचे मानले जाते.
अंबेमाता पालखीवर येत आहे –
अंबेमाताच्या आगमन किंवा प्रस्थानासाठी वाहन कोणते असेल हे वारानुसार ठरवले जाते. म्हणूनच माता राणीची सवारी प्रत्येक वेळी बदलते. यंदा शारदीय नवरात्रीला गुरुवारपासून सुरुवात होणार आहे. अशा स्थितीत माता राणीचे वाहन पालखी असेल. गुरूवारी नवरात्रीला सुरुवात झाली की देवी डोलीत किंवा पालखीत बसते, असे म्हणतात.
ज्योतिषी अनिश व्यास यांच्या मते, नवरात्रीच्या काळात माँ दुर्गा जेव्हा डोली किंवा पालखीतून पृथ्वीवर येते, तेव्हा हे फार शुभ लक्षण मानले जात नाही. खरे तर माता राणीचे पालखीत आगमन हा चिंतेचा विषय ठरू शकतो. हे अर्थव्यवस्थेतील घसरण, व्यवसायातील मंदी, हिंसाचार, देशात आणि जगात साथीच्या रोगांमध्ये वाढ आणि अनैसर्गिक घटना दर्शवते. अंबेमातेचे वाहन सिंह असले तरी त्यामुळे माँ दुर्गाला शेरावली माँ म्हणतात. पण नवरात्रीच्या दिवसांत दुर्गा माता पृथ्वीवर आल्यावर तिची सवारी ऋतुमानानुसार बदलते.
शशी सूर्य गजरुधा शनिभौमाई तुरंगमे ।
गुरुशुक्रेच डोलायन बुधे नौकाप्रकीर्तिता ॥ (देवी भागवत पुराण)
या श्लोकानुसार आठवड्यातील सात दिवसांनुसार देवीच्या आगमनासाठी वेगवेगळ्या वाहनांचे वर्णन केले आहे. यानुसार सोमवार किंवा रविवारपासून नवरात्र सुरू झाल्यास देवी माता हत्तीवर येते. शनिवार किंवा मंगळवार असेल तर आई घोड्यावर येते. गुरुवार आणि शुक्रवारपासून नवरात्र सुरू झाल्यावर माता राणी डोलीवर किंवा पालखीवर येते. तर बुधवारपासून नवरात्र सुरू होत असताना माँ दुर्गेचे वाहन नाव असते.