मकर संक्रांतीचा सण भारताच्या जवळपास सर्व भागांमध्ये मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. या वर्षी १५ जानेवारी २०२३ रोजी हा सण भारतात साजरा केला जाणार आहे. या शुभ दिवसाच्या शुभ मुहूर्तावर सूर्याची उपासना करणे आणि गंगेत स्नान करणे हेही अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. पण मकर संक्रांतीच्या दिवशी पतंग उडवण्यामागे कोणती श्रद्धा आहे, असा प्रश्न तुम्हाला विचारला गेला, तर तुमचे उत्तर काय असू शकते? जर तुम्हाला माहित नसेल तर आम्ही तुम्हाला मकर संक्रांतीच्या शुभ मुहूर्तावर पतंग उडवण्यामागील कथा काय आहे आणि कोणत्या राज्यात त्याचे महत्त्व सर्वाधिक आहे हे सांगणार आहोत. चला जाणून घेऊया.
पतंग उडवण्यामागे धार्मिक महत्त्व काय आहे?
कदाचित तुम्हाला माहित असेल, जर तुम्हाला माहित नसेल तर तुमच्या माहितीसाठी आम्ही तुम्हाला सांगतो की मकर संक्रांतीच्या दिवशी पतंग उडवण्यामागे धार्मिक आणि वैज्ञानिक असे दोन्ही महत्त्व आहे. सर्वप्रथम त्याचे धार्मिक महत्त्व जाणून घेऊया. पौराणिक कथेनुसार, मकर संक्रांतीच्या दिवशी पतंग उडवण्याची परंपरा भगवान रामाशी संबंधित आहे. होय, असे मानले जाते की भगवान रामाने मकर संक्रांतीच्या दिवशी आकाशात पतंग उडवण्याची परंपरा सुरू केली. दुसर्‍या एका आख्यायिकेनुसार असे सांगितले जाते की, जेव्हा भगवान रामाने पतंग उडवला तेव्हा तो पतंग इंद्रलोकात गेला आणि यानंतर मकर संक्रांतीच्या दिवशी जवळपास सर्वत्र पतंग उडवण्याची प्रथा सुरू झाली. पतंगबाजीला नवीन पिकाच्या अनुषंगाने पाहिले जाते.
पतंग उडवण्यामागील वैज्ञानिक महत्त्व काय आहे?
धार्मिक महत्त्व जाणून घेतल्यानंतर आता वैज्ञानिक महत्त्व जाणून घेऊया. असे म्हटले जाते की मकर संक्रांतीच्या दिवशी पतंग उडवल्याने सूर्यापासून शक्ती देखील मिळते, कारण हिवाळ्यात सूर्यप्रकाशात बसणे किंवा खेळणे योग्य मानले जाते. पतंग उडवताना मेंदू आणि शरीराच्या इतर अवयवांचा जसे हातांचा वापर जास्त होतो, त्यामुळे एकप्रकारे व्यायामही होतो. पतंग उडवण्याचे काम बहुतांश तरुण करतात. अशा परिस्थितीत ते त्यांच्यासाठी योग्य मानले जाते.
दिल्ली, पंजाब, हरियाणा, गुजरात आणि राजस्थान सारख्या शहरांमध्ये मकर संक्रांतीच्या दिवशी प्रामुख्याने पतंग उडवले जातात. या दिवशी या शहरांमध्ये पतंग उडवण्याचा महोत्सवही आयोजित केला जातो. मकर संक्रांतीशिवाय इतर अनेक दिवस देशाच्या जवळपास सर्वच भागात पतंग उडवताना दिसतात. होय, विशेषतः स्वातंत्र्यदिनी लोक पतंग उडवून स्वातंत्र्य साजरे करतात. मात्र, मकर संक्रांतीच्या दिवशी पतंग उडवणे खूप खास मानले जाते.
हे ही वाचा:
Makar Sankranti 2023 सण एक पण नावं अनेक, जाणून घ्या मकरसंक्रांतीची विविध नावं