आपण रेस्टॉरंटमध्ये दक्षिण भारतीय पदार्थ खातो तेव्हा आपले लक्ष नेहमीच इडली आणि डोस्यापेक्षा सांबर आणि चटण्यांवर असते. बहुतेक रेस्टॉरंट्स मध्ये खरोखरच सांबर चव हवी तशी नसते. कधी कधी तर चव नसलेले सांबर असते. त्यामुळे त्याची आज आम्ही तुम्हाला घरच्या घरी चविष्ट सांबर कसे बनवायचे ते सांगणार आहोत.
साहित्य –
- ३/४ कप तूर डाळ (कबूतर वाटाणे, संदर्भ नोट्स)
- २ कप पाणी (डाळ शिजवण्यासाठी)
- २ चमचे चिंच (किंवा आवश्यकतेनुसार चिंचेची पेस्ट)
- १ चमचा गूळ (पर्यायी)
- ३/४ टेबलस्पून मीठ (चवीनुसार)
- १/४ चमच हळद (सांबर पावडर असल्यास वगळा)
- ३/४ चमचे लाल मिरची पावडर (पर्यायी, नोट्स)
- १/४ कप कोथिंबीरची पाने (चिरलेली)
- १ मध्यम कांदा
- १ मोठा टोमॅटो
- १ मध्यम गाजर, ३ भिंडी , १ हिरवी मिरची, १ चमचा तूप , १ कोंब कढीपत्ता, १/२ चमचा जिरे (पर्यायी), १/२ चमचा मोहरी, १ चिमूटभर मेथी बिया (मेथी दाणे), चिमूटभर हिंग (हिंग), २ सुकी लाल मिरची (पर्यायी), १ चमचा धणे बियाणे
- १ चमचा चना डाळ (बंगाल हरभरा स्प्लिट)
- १ चमचे उडदाची डाळ (काळा हरभरा)
- १/२ चमचा मेथी बिया (मेथी दाणे)
- १/२ चमचा जिरे (जीरा)
- ५ सुक्या लाल मिरच्या (काश्मिरी किंवा ब्याडगी, कमी मसालेदार प्रकार)
कृती –
सांबर बनवण्याआधी चिंच पाण्यामध्ये भिजवून ठेवावी. त्यासाठी एक चमचा चिंच घेऊन त्यामध्ये अर्धा कप गरम पाण्यामध्ये २० ते ३० मिनिट ती चिंच भिजू द्यावी. चिंच मऊ झाल्यावर ती पाण्यातच पिळून घ्यावी आणि चिंचेचा कोळ बाजूला ठेवा. अर्धा कप तूर डाळ ताज्या आणि स्वच्छ पाण्यात दोन वेळा धुवून घ्यावी मसूर धुण्यासाठी तुम्ही गाळनीचा वापर करू शकता. मसूर लवकर शिजण्यासाठी तुम्ही त्यांना शिजवण्यापूर्वी तासभर भिजवू शकता. त्यानंतर सर्व पाणी काढून टाका आणि दोन लिटर प्रेशर कुकर झाला. आणि त्यामध्ये १/४ चमचा हळद घाला. १.५ ते १.८५ कप पाणी घाला आणि एकत्र करा. त्यांनतर प्रेशर कुकरचे झाकण लावून त्याला ७ ते ८शिट्ट्या येऊ द्या किंवा ९ ते १० मिनिटे मध्यम आचेवर शिजवून घ्या. जेव्हा प्रेशर कुकरचा दाब स्वतःच कमी होईल तेव्हा त्याचे झाकण उघडा आणि डाळ तपासा डाळ पूर्णपणे शिजलेली आणि मऊसर असावी. डाळ चमच्याने मॅश करा झाकण ठेवून बाजूला ठेवा.
जेव्हा डाळ प्रेशर कुकरमध्ये शिजत असते तेव्हा भाज्या स्वच्छ धुवा आणि त्या सोलून आणि चिरून घ्या. सांबर बनवताना भोपळा, वांगी, भेंडी इत्यादी सारख्या मोठ्या आकारात लवकर शिजणाऱ्या भाज्या चिरून घ्या. ज्या भाज्या शिजायला जास्त वेळ लागतो. गाजर, बटाटे इत्यादी लहान आकारामध्ये चिरून घ्यावेत. भोपळा मोठ्या चौकोनी तुकडे आणि गाजर आणि बटाटे लहान चौकोनी तुकडे करावेत. वांगी कढईमध्ये घालण्यापूर्वी चिरून घ्या नाहीतर काळी पडतील १ते १.५ चिरलेल्या भाज्या लागतील.पेन किंवा एका भांड्यामध्ये चिरलेल्या भाज्या घ्या आणि एक लहान ते मध्यम आकाराचा कांदा आणि १ मध्यम आकाराचा टोमॅटो घ्या. १/४ चमचा हळद ,१/४ कश्मीरी तिखट आणि चवीनुसार मीठ घाला. दोन कप पाणी घालून मिक्स करा. मध्यम आचेवर पॅन ठेवून भाज्या शिजवायला ठेवाव्या. भाज्या शिजू द्या भाजी जास्त शिजू नये याची काळजी घ्यावी. शिजवलेल्या भाज्या म्हणजे भाज्यांमध्ये तयार चिंचेचा कोळ घाला तुमच्याकडे वाढलेली चिंच नसेल तर तुम्ही चिंच वापरू शकता. सर्व मिश्रण चांगले मिसळवा.
त्यानंतर त्यामध्ये दीड चमचे सांबर पावडर घाला या टप्प्यावर तुम्ही एक चमचा गुळ सुद्धा घालू शकता त्यामुळे सांबरची चव मुख्यतः तुम्ही वापरत असलेल्या सांबर पावडर वर अवलंबून असते. सर्व मिश्रण चांगले ढवळून द्या. मॅच केलेली डाळ ढवळा आणि चांगले मिसळावा जर मिश्रण खूप जाड झाले असेल तर तुम्ही त्यामध्ये पाणी घालू शकता तुम्ही पाण्याचे प्रमाण तुम्हाला हवे तसे करू शकता मध्यम आणि मंद आचेवर उकळी येईपर्यंत सर्व मिश्रण शिजवून घ्या मध्ये मध्ये त्याला ढवळत रहावे सांबर उकळायला लागल्यावर फेसाळलेला थर दिसेल या टप्प्यावर उष्णता थांबवावी आणि झाकण ठेवून बाजूला ठेवावे. एका छोट्या कढईमध्ये किंवा तडका पॅनमध्ये दोन चमचे तेल गरम करा त्यानंतर त्यामध्ये मोहरी तडतडून त्या नंतर एक ते दोन कोरड्या लाल मिरच्या घ्या घाला लगेच दहा ते बारा कडीपत्ता पाच ते सहा मेथी दाणे आणि दोन चिमूट हिंग घाला कढीपत्ता घालताना काळजी घ्या कारण तेल खूप फुटते लाल मिरच्यांचा रंग बदलेपर्यंत आणि कढीपत्ता मंद आचेवर कुरकुरीत होईपर्यंत तळा मसाले जळणार नाहीत याची काळजी घ्या गरम सांबरात हे टेम्पटिंग मिश्रण लगेच घाला पण झाकून ठेवून चार ते पाच मिनिटं झाकून ठेवावे जेणेकरून टेम्पटिंग मिश्रणाचा सुगंध आणि चव साम्रामध्ये मिसळेल सांबर गरम सर्व्ह करा आवडत असल्यास थोडी कोथिंबीर घालू शकता.
हे ही वाचा :
अरबी समुद्रातील संशयास्पद बोटीचा पाकिस्तानी कनेक्शन नसल्याचा दावा
Ram Navmi 2023, ठाण्यातील ऐतिहासिक श्री सिद्धेश्वर राम मंदिरात रामनवमीचा जल्लोष