मकर संक्रांत हा काही हिंदू सणांपैकी एक आहे जो देशभरात एकाच दिवशी वेगवेगळ्या नावांनी साजरा केला जातो. हा सण भारतातील विविध राज्यांमध्ये दरवर्षी १४ जानेवारी किंवा १५ जानेवारी रोजी साजरा केला जातो. मकर संक्रांती हा सण सूर्य देवता किंवा सूर्य देवाला समर्पित आहे. या दिवशी इतर धान्यांव्यतिरिक्त खिचडी, तीळ आणि गुळापासून बनवलेले पदार्थ प्रामुख्याने खाल्ले जातात. हे सर्व पदार्थ तुम्ही मकर संक्रांतीला तयार करू शकता. पण देशातल्या गुजरात या भागात मोठ्या उत्साहाने मकरसंक्राती साजरी केली जाते. यादिवशी फक्त तिळाचे लाडूच नाही तर उंधियु हा खास आणि पारंपरिक भाजीचा प्रकार अगदी आवर्जून तयार केला जातो. त्यामुळे तुम्हालाही यावर्षी घरच्या घरी उंधियु बनवून त्याचा आस्वाद घेता यावा. यासाठी आज आम्ही तुम्हाला उंधियु कसा बनवायचा हे सांगणार आहोत:
साहित्य:
मुठियासाठीचे साहित्य:
- गव्हाचे पीठ – १ कप
- बेसन – २ चमचे
- मेथी – १/३ कप बारीक चिरून
- आले लसूण हिरवी मिरची पेस्ट – १ टीस्पून
- हळद पावडर – अर्धा टीस्पून
- मीठ – चवीनुसार
- तेल – आवश्यकतेनुसार
मसाल्यासाठी साहित्य
- कच्चे शेंगदाणे – ४ चमचे
- पांढरे तीळ – ३ चमचे
- हिरवी मिरची आले लसूण पेस्ट – २ टीस्पून
- लसूण पेस्ट – एक चमचा
- नारळ – ४ चमचे किसलेले
- साखर – २ चमचे
- धने जिरे पावडर – १.५ टीस्पून
- अजवाइन – १.५ टीस्पून
- हळद पावडर – अर्धा टीस्पून
- कच्चे शेंगदाणे – १/४ कप
उंधियुसाठी भाजी:
- रताळे – २, १.५ ते २ इंच तुकडे करा
- कंद – सोलून मोठे तुकडे करावेत
- कच्ची केळी – दोन
- वांगी गोल – तीन लहान तुकडे करा
- बटाटा – चार तुकडे करा
- सुरती पापडी – २५० ग्रॅम, दाणे वेगळे करा.
उंधियु बनवण्याची पद्धत:
- एका भांड्यात गव्हाचे पीठ, बेसन, मेथी, आले लसूण हिरवी मिरची पेस्ट, हळद, चवीनुसार मीठ आणि रिफाइंड तेल एकत्र करून मिक्स करा. आता आवश्यकतेनुसार पाणी घालून घट्ट पीठ तयार करून घ्या. आमचा मुठिया बनवण्याचे पीठ तयार आहे, थोडे तेल घेऊन दोन्ही हाताला लावा. नंतर कणकेचे थोडेसे मिश्रण फोडून त्यापासून मुठया तयार करा. तुम्हाला जो मुठिया आवडतो तो गोल किंवा थोडा लांब आकारात तयार करा. आता आमचे मुठिया तयार आहेत, आता त्यांना तळून घ्या.
- कुकरमध्ये ३ टेबलस्पून तेल टाकून गरम होऊ द्या, तेल गरम झाल्यावर अर्धा चमचा सेलेरी घाला. थोडा वेळ बसू द्या, नंतर त्यात सुरती पापडी टाका आणि थोडे मीठ घातल्यावर परतावे. नंतर त्यात एक मोठी अर्धी वाटी पाणी घाला आणि ढवळत असताना चांगले मिसळा, कुकरचे झाकण ठेवून मध्यम आचेवर दोन शिट्ट्या होऊ द्या. दोन शिट्ट्या झाल्यावर गॅस बंद करा, कुकरचा प्रेशर संपल्यावर कुकर उघडा, आमची पापडी ५०% शिजली आहे, प्लेटमध्ये काढा.
- ४ चमचे कच्चे शेंगदाणे आणि ३ चमचे पांढरे तीळ मिक्सरच्या भांड्यात ठेवा आणि बारीक वाटून घ्या. कढईत तेल गरम करण्यासाठी ठेवा, तेल गरम झाल्यावर त्यात एक एक करून मुठय़ा टाका. सोनेरी होईपर्यंत ढवळत असतानाच तळून घ्या, सोनेरी तपकिरी झाल्यावर बाहेर काढा आणि प्लेटमध्ये ठेवा.
- आता त्याच तेलात चिरलेला रताळे घाला आणि सोनेरी होईपर्यंत तळा. नंतर चिरलेला बटाटा तेलात टाका, सोबत कंद घाला आणि हलके सोनेरी तपकिरी होईपर्यंत तळा.कुकरमध्ये ७ चमचे तेल टाकून गरम करा. उंधियुमध्ये तेल थोडे जास्त आहे, तेलात एक चमचा सेलेरी आणि हिंग टाका. नंतर त्यात आले लसूण हिरवी मिरची पेस्ट, लसूण पेस्ट, हळद, धणे जिरे पूड घालून एक मिनिट परतून घ्या. एक मिनिटानंतर त्यात शेंगदाणे आणि तीळ पूड घाला, ढवळत असताना खोबरे घालून मिक्स करा, ढवळत असताना दोन मिनिटे परतून घ्या.
- दोन मिनिटांनंतर सर्व तळलेल्या कढीपत्ता भाज्या, बटाटे, कंद, रताळे, मुथ्या, वांगी, उकडलेली सुर्ती, पापडी, मीठ, साखर, एक चतुर्थांश वाटी शेंगदाणे घाला आणि ढवळत असताना सर्वकाही चांगले मिसळा. मिक्स केल्यावर त्यात अर्धा कप पाणी घालून ढवळत असताना पुन्हा एकदा मिक्स करा. झाकण बंद करून मध्यम गॅसवर दोन शिट्ट्या येईपर्यंत शिजवा.
- दोन शिट्ट्या झाल्यावर कुकर उघडा, गॅस चालू करा आणि मंद करा. आता त्यात केळ्याचे तीन तुकडे टाका आणि ढवळत असताना चांगले मिसळा. आच मध्यम करून वर झाकण ठेवून दोन ते तीन मिनिटे शिजू द्या. तीन मिनिटांनंतर आमची उंधी तयार आहे, आता त्यात हिरवी धणे आणि बारीक चिरलेला हिरवा लसूण घाला आणि ढवळत असताना मिक्स करा. एका सर्व्हिंग प्लेटमध्ये उंधियु काढा आणि बारीक चिरलेला हिरवा लसूण घालून सजवा. खूप चविष्ट उंधियु रेसिपी तयार आहे, गरमागरम पुरीसोबत सर्व्ह करा.
हे ही वाचा:
Makar Sankranti 2023 सण एक पण नावं अनेक, जाणून घ्या मकरसंक्रांतीची विविध नावं