आज भारतात महिला प्रत्येक क्षेत्रात अग्रेसर आहेत. अगदी रिक्षा पासून ते विमानाच्या पायलट म्हणूनही स्त्रियांनी प्रगतीचे पंख गाठले आहेत. परंतु याच देशात स्त्रिया किती सुरक्षित आहेत याचा प्रत्येय आपल्याला बदलापूरच्या प्रकरणावरून तर आलाच असेल. अगदी कोलकत्या पासून ते बदलापूर पर्यंत पाहिलं तर या स्त्रियांचे अशा प्रकारांमधून किंवा अनेक नवनवीन घटनांवरून हे पंख छाटण्याचे काम सुरूच आहे. शाळेसारख्या वास्तूत ४ वर्षीय मुली सुरक्षित नाहीत. यासारखी दुर्दैवी बाब दुसरी नाही. या अशा प्रकरणांवरून महिला रात्री ८ नंतर बाहेर जाण्याची हिंमत करत नाहीत. सध्या महिलांची जी स्थिती आहे, दिवसेंदिवस वाढत चाललेले गुन्हे, यामुळे महिला कुठेतरी कमकुवत होत आहेत. त्यांचे धैर्य दडपले जात आहे, तसेच महिलांसाठी, एकट्याने बाहेर पडणे म्हणजे सुरक्षेची अनेक आव्हाने आहेत. याच असुरक्षितते बाबत भारतीय रेल्वेने महिलांसाठी काही नव्या योजना, नवी मांडणी केली आहे जाणूयात ती नेमकी काय आहे.
महिलांसाठीच्या भारतीय रेल्वेच्या उपाययोजना काय आहेत ?
भारतीय रेल्वेने महिलांच्या सोयीसाठी आणि सुरक्षिततेसाठी महिला काउंटर आणि स्वतंत्र डब्यांसह विशेष व्यवस्था केली आहे. महिला काउंटरवर महिला सहजपणे आणि गर्दी न करता तिकीट बुक करू शकतात. लोकल ट्रेनमध्ये महिलांसाठी स्वतंत्र डब्बे आहेत, जिथे फक्त महिलाच प्रवास करू शकतात. त्यांची सुरक्षा आणि आराम लक्षात घेऊन हे पाऊल उचलण्यात आले आहे. या सुविधांमुळे महिला कोणत्याही गैरसोयीशिवाय सुरक्षित आणि आरामात प्रवास पूर्ण करू शकतात. भारतीय रेल्वे महिलांसाठी विशेषत: ज्येष्ठ महिलांसाठी सवलतीच्या तिकीट सुविधा पुरवते. ६० वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या महिलांना रेल्वे प्रवास भाड्यात ५०% पर्यंत सूट मिळते. या सवलतीचा उद्देश ज्येष्ठ महिलांसाठी परवडणारा आणि सोयीस्कर प्रवास करणे हा आहे, जेणेकरून त्या कोणत्याही आर्थिक काळजीशिवाय स्वतंत्रपणे प्रवास करू शकतील. ही सवलत सर्व श्रेणींमध्ये लागू आहे आणि महिलांना त्यांच्या घरापासून दूरही आरामदायी आणि परवडणाऱ्या प्रवासाचा आनंद घेण्याची संधी देते.
महिलांच्या सुरक्षेसाठी भारतीय रेल्वेने सुरक्षा कर्मचारी आणि महिला पोलिस तैनात केले आहेत. लांब पल्ल्याच्या गाड्या आणि रात्रीच्या प्रवासादरम्यान हे विशेषतः महत्वाचे आहे. महिला पोलिसांच्या उपस्थितीमुळे महिलांना सुरक्षित वाटते आणि कोणत्याही आपत्कालीन परिस्थितीत त्वरित मदत मिळते. यामुळे महिलांचा प्रवास सुरक्षित तर होतोच, शिवाय त्या कोणत्याही काळजीशिवाय प्रवास करू शकतात, असा विश्वासही त्यांना मिळतो. रेल्वेचा हा प्रयत्न महिलांच्या सुरक्षेची जबाबदारी दर्शवतो. भारतीय रेल्वेने महिलांच्या सोयीसाठी आणि सुरक्षिततेसाठी राखीव कोट्याची व्यवस्था केली आहे. या कोट्याअंतर्गत, ट्रेनमध्ये काही जागा खास महिलांसाठी राखीव असतात, मग त्या स्लीपर असोत किंवा सामान्य वर्गाच्या. या प्रणालीमुळे महिलांना गर्दीच्या ट्रेनमध्ये सहज जागा मिळू शकते आणि सुरक्षितपणे प्रवास करता येऊ शकतो. हे आरक्षण विशेषतः एकट्याने प्रवास करणाऱ्या महिलांसाठी उपयुक्त आहे. रेल्वेचा हा उपक्रम महिलांच्या गरजा समजून घेऊन त्यांचा प्रवास आरामदायी आणि सुरक्षित करण्याच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल आहे.
हे ही वाचा:
