चांद्रयान-३ सध्या चंद्राच्या महामार्गावर आहे. १ ऑगस्ट २०२३ रोजी मध्यरात्री १२.०३ ते १२.२३ दरम्यान, ते ट्रान्स लूनर ट्रॅजेक्टोरीवर ठेवण्यात आले. प्रोपल्शन मॉड्यूलचे इंजिन सुमारे २० मिनिटे चालू होते. यात १७९ किलो इंधनाचा वापर झाला आहे.
पृथ्वीच्या पाच कक्षा चालवताना आतापर्यंत सुमारे५००-६०० किलो इंधन खर्च झाले आहे. प्रक्षेपणाच्या वेळी सुमारे १६९६.३९ किलो इंधन प्रोपल्शन मॉड्यूलमध्ये भरले होते. म्हणजेच सुमारे ११००-१२०० किलो इंधन अजून शिल्लक आहे. चांद्रयान-३ या महामार्गावरून ५ ऑगस्टपर्यंत प्रवास करेल. ५ ऑगस्ट रोजी संध्याकाळी ७.३० च्या दरम्यान ते चंद्राच्या पहिल्या कक्षेत टाकले जाईल. चंद्राच्या पृष्ठभागापासून या कक्षेचे अंतर सुमारे ११ हजार किलोमीटर असेल. चंद्राभोवती पाच वेळा कक्षा चालवून त्याची कक्षा कमी केली जाईल. ते कमी करून ते १०० किलोमीटरच्या कक्षेत आणले जाईल.
१७ ऑगस्ट रोजी १०० किमीची कक्षा गाठली जाईल. त्याच दिवशी प्रोपल्शन मॉड्यूल आणि लँडर मॉड्यूल वेगळे होतील. लँडर मॉड्यूल 18 आणि 20 ऑगस्ट रोजी डिऑर्बिटिंग होईल. म्हणजेच, चांद्रयान-३ चे लँडर मॉड्यूल हळूहळू चंद्राच्या १००x३० किमीच्या कक्षेत जाईल. यानंतर, २३ ऑगस्ट रोजी सुमारे सव्वा सहा वाजता लँडिंग होईल. तर इस्रोच्या सूत्रांनी सांगितले की, चांद्रयान-3 सध्या ताशी ३८,५२० किलोमीटर वेगाने चंद्राच्या दिशेने जात आहे. इस्रोचे शास्त्रज्ञ आता त्याचा वेग दररोज थोडा कमी करतील. कारण ऐनवेळी ते चंद्राजवळ पोहोचेल. म्हणजेच, त्याच्या पृष्ठभागापासून सुमारे ११ हजार किलोमीटर दूर, तेथे पृथ्वीचे गुरुत्वाकर्षण शून्य असेल. चंद्रही शून्याच्या जवळ असेल. याला L1 पॉइंट म्हणतात.
चंद्राचे गुरुत्वाकर्षण पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणापेक्षा ६ पट कमी आहे. त्यामुळे चांद्रयान-३ चा वेगही कमी करावा लागणार आहे. अन्यथा तो चंद्राची कक्षा पकडू शकणार नाही. घाबरण्याची गरज नाही. असे झाल्यास, चंद्रयान ३.६९ लाख किलोमीटरवरून पृथ्वीच्या पाचव्या कक्षेच्या पेरीजीवर म्हणजेच २३० तासांत २३६ किलोमीटर परत येईल. म्हणजे सुमारे १० दिवसांनी परत येईल . ५ ऑगस्ट ते २३ ऑगस्टपर्यंत चांद्रयान-३ चा वेग सातत्याने कमी होणार आहे. चंद्राच्या गुरुत्वाकर्षणानुसार सध्या चांद्रयान-3 चा वेग खूप जास्त आहे. ते १ किलोमीटर प्रति सेकंदापर्यंत कमी करावे लागेल. म्हणजेच ताशी ३६०० किलोमीटरचा वेग. या वेगाने फक्त चांद्रयान-3 चंद्राची कक्षा पकडेल. त्यानंतर हळूहळू ते दक्षिण ध्रुवावर उतरवले जाईल.
आतापर्यंत चांद्रयान-३ चे इंटिग्रेटेड मॉड्यूल चंद्राकडे तोंड करत होते. तो लवकरच आणला जाईल. जेणेकरून चांद्रयान-३ ला डिऑर्बिटिंग किंवा डीबूस्ट करताना कोणतीही अडचण येणार नाही. डीऑर्बिटिंग म्हणजे चांद्रयान-३ ज्या दिशेने फिरत होते त्या विरुद्ध दिशेने जाणे. डीबूस्टिंग म्हणजे वेग कमी करणे. त्याचप्रमाणे चांद्रयान-३ चा वेग कमी करून त्याचे लँडर दक्षिण ध्रुवाजवळ उतरवले जाईल.
हे ही वाचा:
संपूर्ण विदर्भासह, कोकण आणि पश्चिम महाराष्ट्रातील काही जिल्ह्यांमध्ये पावसाचा ‘यलो अलर्ट’..
WI vs IND, 2nd ODI: हार्दिक, संजू आणि सूर्याही फ्लॉप, भारताचा सहा विकेट्सने पराभव..
संजय शिरसाट यांच्या निशाण्यावर संभाजी भिडे
