पद्मभूषण पुरस्कार हा भारत सरकारद्वारे दिला जाणारा तिसरा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार आहे, जो देशासाठी अमूल्य योगदानासाठी दिला जातो. भारत सरकारकडून दिल्या जाणाऱ्या इतर प्रतिष्ठित पुरस्कारांमध्ये भारतरत्न ,पद्मविभूषण आणि पद्मश्री यांची नावे घेतली जाऊ शकतात. प्रसिद्ध शास्त्रज्ञ पद्मभूषण प्रा. ज्येष्ठराज भालचंद्र ऊर्फ जे.बी. जोशी यांना रसायन तंत्रज्ञान संस्था- आयसीटी (मुंबई – जालना – भुवनेश्वर) या नामवंत रसायनअभियांत्रिकी समूह संस्थेचे कुलपती म्हणून महाराष्ट्र शासनाने नियुक्त केले आहे. यापूर्वी २००४ ते २०२४ अशी वीस वर्षे डॉ. रघुनाथ माशेलकर हे कुलपती होते.
सातारा जिल्ह्यातील मसूरसारख्या ग्रामीण भागातून आलेल्या प्रा. जे. बी. जोशी यांनी आयसीटीतून (तत्कालीन युडीसीटी) रसायन अभियांत्रिकीचे पीएचडीपर्यंतचे शिक्षण पूर्ण करुन तेथेच त्यांनी ३७वर्षे अध्यापनाचे काम केले. त्यांच्या या कारकिर्दीतील शेवटची दहा वर्षे ते संस्थेचे संचालक होते. या काळात त्यांनी संस्थेला स्वायत्तता मिळवून तर दिलीच, पण संस्थेला अभिमत विद्यापीठाचा दर्जा मिळवून देऊन पूर्वीचे नाव युनिव्हर्सिटी डिपार्टमेंट ऑफ केमिकल टेक्नॉलॉजी- युडीसीटी) होते ते इन्स्टिट्यूट ऑफ केमिकल टेक्नॉलॉजी (आयसीटी) केले. या काळात त्यांनी कोट्यावधी रुपयांची अनुदाने व देणग्या मिळवून नवनवीन अभ्यासक्रम सुरु केले, इमारती बांधल्या, भाभा अणु संशोधन केंद्राबरोबर सामंजस्य करार करत अनेक संशोधन प्रकल्प हाती घेऊन संस्थेत चैतन्य निर्माण केले.
प्रा. जे. बी. जोशी यांच्या मार्गदर्शनाखाली आजवर ११६ विद्यार्थ्यांनी पीएचडी केली असून त्यातील बहुतांश विषय समाजाचे प्रश्न सोडवणारे आहेत. उद्योगधंद्यांचे प्रश्न तर ते सातत्याने सोडवत असतातच. पद्मभूषण पुरस्काराशिवाय प्रा. जे. बी. जोशी यांना अनेक देशी-परदेशी पुरस्कार मिळाले आहेत. गेली दहा वर्षे ते मराठी विज्ञान परिषदेचे अध्यक्ष असून तेथेही संशोधन प्रकल्प, विज्ञान एकांकिका, इत्यादींसारखे नवनवे उपक्रम सुरु केले आहेत. नुकतीच वयाची पंचाहत्तरी पूर्ण केलेल्या प्रा. जे. बी. जोशींच्या उत्साहाला आयसीटी चे कुलपतीपद हे नवीन झळाळी देणारे ठरणार आहे.
कोण आहेत जे.बी. जोशी ?
प्राध्यापक ज्येष्ठराज भालचंद्र जोशी हे एक भारतीय रासायनिक अभियंता, अणुशास्त्रज्ञ, सल्लागार आणि शिक्षक आहेत, जे अणुभट्टीच्या डिझाईन्समधील नवकल्पनांसाठी प्रसिद्ध आहेत आणि सामान्यत: आदरणीय शिक्षक म्हणून ओळखले जातात. ते DAE-होमी भाभा चेअर प्रोफेसर, होमी भाभा नॅशनल इन्स्टिट्यूट, मुंबई, जे.सी. बोस फेलो ऑफ केमिकल टेक्नॉलॉजी, मुंबईचे आणि अभियांत्रिकी विज्ञानासाठी शांतिस्वरूप भटनागर पारितोषिक आणि इतर अनेक पुरस्कार आणि मान्यता प्राप्तकर्ते आहेत. रासायनिक अभियांत्रिकी आणि अणुविज्ञान क्षेत्रातील त्यांच्या सेवेबद्दल त्यांना भारताच्या राष्ट्रपतींकडून २०१४ मध्ये तिसरा सर्वोच्च नागरी सन्मान, पद्मभूषण, प्राप्त झाला. त्यांचा जन्म २८ मे १९४९ रोजी भारतातील मसूर येथे झाला. त्यांनी मुंबई विद्यापीठातून केमिकल इंजिनीअरिंगमध्ये बॅचलर आणि डॉक्टरेट पदव्या मिळवल्या. ते १९७२ मध्ये युनिव्हर्सिटी डिपार्टमेंट ऑफ केमिकल टेक्नॉलॉजी (UDCT, आता ICT) मध्ये फॅकल्टीमध्ये रुजू झाले आणि १९९९-२००९ दरम्यान संचालक पदावर होते.
प्रोफेसर जोशी हे केमिकल इंजिनीअरिंग सायन्स, केमिकल इंजिनीअरिंग रिसर्च अँड डिझाईन, केमिकल इंजिनीअरिंगमधील पुनरावलोकने आणि कॅनेडियन जर्नल ऑफ केमिकल इंजिनिअरिंग यासह अनेक आंतरराष्ट्रीय जर्नल्सच्या संपादकीय मंडळ/सल्लागार मंडळावर आहेत. त्यांनी छोट्या, मध्यम आणि मोठ्या आकाराच्या अभिनव अणुभट्ट्या आणि आधुनिक वनस्पतींचे डिझाइन केले आहे जे यशस्वी व्यावसायिक ऑपरेशनमध्ये आहेत. त्यांनी मोठ्या प्रमाणात कार्यरत संयंत्रांची प्रक्रिया तीव्र केली आहे.
heavy rainfall : पावसाने पळवले मुंबईकरांच्या तोंडचे पाणी ; रेल्वे वाहतुकीवर झाला परीणाम
heavy rainfall : पावसामुळे नद्यांनी ओलांडली धोक्याची पातळी ; जनजीवन झाले विस्कळीत
