शास्त्रज्ञांनी पृथ्वीच्या पृष्ठभागाखालील सर्व महासागरांच्या आकारमानाच्या तिप्पट पाण्याचा साठा शोधून काढला आहे, असे एका आंतरराष्ट्रीय अभ्यासातून समोर आले आहे. संक्रमणाच्या दरम्यान हे पाणी सापडले आहे. अभ्यासाने पुष्टी केली की बऱ्याच काळापासून हा केवळ एक सिद्धांत होता, म्हणजे समुद्राचे पाणी स्लॅबच्या खाली येते आणि अशा प्रकारे संक्रमण झोनमध्ये प्रवेश करते.
“हे खनिज परिवर्तन आवरणातील खडकाच्या हालचालींना मोठ्या प्रमाणात अडथळा आणतात,” फ्रँकफर्टमधील गोएथे विद्यापीठातील इन्स्टिट्यूट फॉर जिओसायन्सेसचे प्रो. फ्रँक ब्रेंकर स्पष्ट करतात. उदाहरणार्थ, “सबडक्टिंग स्लॅब देखील खोल समुद्रातील गाळ पृथ्वीच्या आतील भागात वाहून नेतात. हे गाळ मोठ्या प्रमाणात पाणी आणि CO2 धारण करू शकतात. परंतु आत्तापर्यंत हे स्पष्ट नव्हते की किती आत प्रवेश करते.
ब्रेन्कर म्हणतात, “सबडक्टिंग प्लेट्सना अनेकदा संपूर्ण संक्रमण झोनमधून तोडण्यात अडचण येते. त्यामुळे युरोपच्या खाली या झोनमध्ये अशा प्लेट्सचे संपूर्ण कब्रस्तान आहे.” तथापि, संक्रमण झोनमध्ये “शोषक” सामग्रीचे दीर्घकालीन परिणाम त्याच्या भू-रासायनिक रचनेवर काय होते आणि तेथे मोठ्या प्रमाणात पाणी अस्तित्वात होते की नाही हे आतापर्यंत माहित नव्हते.
त्यासाठी प्रचलित परिस्थिती नक्कीच अनुकूल असेल. दाट खनिजे वॅडस्लेलाइट आणि रिंगवूडाइट (कमी खोलीवर ऑलिव्हिनच्या विपरीत) मोठ्या प्रमाणात पाणी साठवू शकतात- किंबहुना इतके मोठे आहेत.
फ्रँकफर्टच्या भूवैज्ञानिकाचा सहभाग असलेल्या आंतरराष्ट्रीय अभ्यासाने आता उत्तर दिले आहे. संशोधन पथकाने आफ्रिकेतील बोत्सवाना येथील एका हिऱ्याचे विश्लेषण केले. ते 660 किलोमीटर खोलीवर तयार झाले ट्रान्झिशन झोन आणि खालच्या आवरणामधील इंटरफेसवर उजवीकडे, जिथे रिंगवुडाइट हे प्रचलित खनिज आहे. सुपर-डीच्या दुर्मिळ हिऱ्यांमध्येही या प्रदेशातील हिरे अत्यंत दुर्मिळ आहेत. विश्लेषणातून असे दिसून आले की दगडात असंख्य रिंगवूडाइट समाविष्ट आहेत — ज्यामध्ये पाण्याचे प्रमाण जास्त आहे. शिवाय, संशोधन गट टी ची रासायनिक रचना निर्धारित करण्यात सक्षम होता. शिवाय, संशोधन गट दगडाची रासायनिक रचना निर्धारित करण्यात सक्षम होता. हे जवळजवळ कोठेही बेसाल्टमध्ये आढळणाऱ्या आवरण खडकाच्या प्रत्येक तुकड्यासारखेच होते. “या अभ्यासात, आम्ही असे दाखवून दिले आहे की संक्रमण क्षेत्र कोरडे स्पंज नाही, परंतु त्यात मोठ्या प्रमाणात पाणी असते,” ब्रेंकर म्हणतात, “हे आपल्याला ज्युल्स व्हर्नच्या पृथ्वीच्या आत असलेल्या महासागराच्या कल्पनेच्या आणखी एक पाऊल जवळ आणते.” फरक असा आहे की खाली महासागर नाही, परंतु ब्रेंकरच्या मते, जलयुक्त खडक आहेत..
हे ही वाचा:
गॉडफादरच्या ट्रेलर लाँचच्या वेळी सलमान खानने चिरंजीवीला मिठी मारून दिल्या शुभेच्छा
स्वच्छतेच्या बाबतीत महाराष्ट्र ठरले भारतातील तिसरे स्वच्छ राज्य तर पहिली दोन राज्य…
Follow Us
टाईम महाराष्ट्रचे अपडेट्स मिळवण्यासाठी आम्हाला फॉलो करा.
