पंतप्रधान नरेंद्र मोदी (Narendra Modi) हे त्यांचा फ्रान्सचा दौरा झाल्यानंतर शनिवारी (15 जुलै) रोजी संयुक्त अरब अमिरातच्या (UAE) दौऱ्यावर आहेत. यावेळी त्यांनी युएईचे राष्ट्रपती शेख बिन जायद यांची भेट घेतली आणि त्यांच्यासोबत द्विपक्षीय बैठक देखील केली. या बैठकीमध्ये अनेक महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर चर्चा करण्यात आली आहे.
पंतप्रधान मोदींच्या दौऱ्यातील १० महत्त्वाच्या गोष्टी
पंतप्रधानांनी शनिवारी UAE चे अध्यक्ष शेख मोहम्मद बिन झायेद अल नाहयान यांच्याशी दोन्ही देशांमधील बहुआयामी संबंध अधिक दृढ करण्यासाठी विस्तृत चर्चा केली. दोन्ही देशांनी आपापल्या चलनात व्यापार सुरू करण्यास सहमती दर्शवल्याचे पंतप्रधान मोदींनी जाहीर केले. दोन्ही देशांच्या चलनांमध्ये व्यापारासाठी शनिवारी स्वाक्षरी करण्यात आलेला करार दोन्ही देशांमधील मजबूत आर्थिक सहकार्य आणि परस्पर विश्वास दर्शवतो, असे ते म्हणाले. दोन्ही देशांच्या चलनांमध्ये व्यापार करण्याबाबत UAE सोबत झालेल्या करारामुळे द्विपक्षीय व्यापार आणि गुंतवणुकीला चालना मिळणार आहे. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया आणि सेंट्रल बँक ऑफ यूएई यांनी याबाबत सामंजस्य करार केला.
UAE चे अध्यक्ष अल नाह्यान यांची भेट घेतल्यानंतर PM मोदी म्हणाले की, गेल्या वर्षी सर्वसमावेशक आर्थिक भागीदारी करारावर (CEPA) स्वाक्षरी झाल्यापासून, भारत-UAE व्यापारात २० टक्के वाढ झाली आहे. ते म्हणाले की दोन्ही देशांमधील एकूण व्यापार सुमारे ८५ अब्ज अमेरिकन डॉलर्स आहे. आम्ही लवकरच १०० अब्ज अमेरिकन डॉलर्सचे लक्ष्य पूर्ण करू.
इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (IIT) दिल्ली अबू धाबीमध्ये कॅम्पस उघडेल. पंतप्रधान मोदींच्या उपस्थितीत शिक्षण मंत्रालय आणि अबू धाबीच्या शिक्षण आणि ज्ञान विभागासोबत या उद्देशासाठी एक सामंजस्य करार (एमओयू) करण्यात आला. ही माहिती देताना केंद्रीय शिक्षण मंत्री धर्मेंद्र प्रधान यांनी ट्विट केले की, “आयआयटी दिल्लीचे अबू धाबी कॅम्पस परस्पर समृद्धीसाठी आणि जागतिक हितासाठी ज्ञानाच्या सामर्थ्याचा वापर करण्यासाठी ब्लू प्रिंट तयार करेल.” ते म्हणाले की, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या उपस्थितीत आयआयटी दिल्लीचे अबू धाबी कॅम्पस स्थापन करण्यासाठी सामंजस्य करारावर स्वाक्षरी केल्याने भारतीय शिक्षणाच्या आंतरराष्ट्रीयीकरणाचा नवा अध्याय सुरू होईल.
शिक्षण मंत्रालयाने सांगितले की आयआयटी दिल्लीच्या अबू धाबी कॅम्पसमध्ये जानेवारी २०२४ पासून पदव्युत्तर अभ्यासक्रम आणि पुढील वर्षी सप्टेंबरपासून पदवी अभ्यासक्रम सुरू होईल. या अंतर्गत आयआयटी दिल्लीकडून शैक्षणिक कार्यक्रम, अभ्यासक्रम इत्यादी उपलब्ध करून दिले जातील. आयआयटी दिल्लीकडून ही पदवी दिली जाईल. मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, दोन्ही देशांना याचा मोठा फायदा होईल. अलीकडेच आयआयटी मद्रासने झांझिबार-टांझानियामध्ये आपले कॅम्पस स्थापन करण्याची घोषणा केली होती. देशाबाहेर स्थापन होणारे कोणत्याही आयआयटीचे हे पहिलेच कॅम्पस असेल.
पीटीआय या वृत्तसंस्थेनुसार, पीएम मोदींनी गुरुवारी (१३ जुलै) UAE दौऱ्यावर जाण्यापूर्वी दिलेल्या निवेदनात म्हटले होते की, दोन्ही देश व्यापार, गुंतवणूक, ऊर्जा, अन्न सुरक्षा, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, शिक्षण, फिनटेक, संरक्षण, सुरक्षा आणि मजबूत लोक ते लोक संबंध यासारख्या विस्तृत क्षेत्रात सक्रिय आहे. त्यांच्या UAE दौऱ्यादरम्यान, PM मोदी येथील सर्वोच्च नेतृत्वाशी विशेषत: ऊर्जा, अन्न सुरक्षा आणि संरक्षण यांसारख्या मुद्द्यांवर चर्चा करू शकतात. यादरम्यान, दोन्ही धोरणात्मक भागीदार देश ऐतिहासिक व्यापार करारावर झालेल्या प्रगतीचाही आढावा घेतील.
UAE मधील भारताचे राजदूत संजय सुधीर म्हणाले की या नात्याचे सौंदर्य हे आहे की आमचे नेते नियमित संपर्कात आहेत, कोविडच्या काळातही ते ऑनलाइन माध्यमातून एकमेकांशी जोडलेले होते. ते म्हणाले की कोविड-19 महामारीच्या काळात दोन्ही देशांमधील आर्थिक सहभागाला नवी ऊर्जा देणारा सर्वसमावेशक आर्थिक भागीदारी करार (CEPA) वर स्वाक्षरी करण्यात आली होती. सुधीर म्हणाले, “फक्त एका वर्षात आमचा व्यवसाय 19 टक्क्यांनी वाढला आहे. आता एकूण व्यापार सुमारे ८५ अब्ज यूएस डॉलर आहे. सुरुवातीचे लक्ष्य पाच वर्षांत US$100 अब्ज होते.
पीटीआय या वृत्तसंस्थेनुसार, भारत हा UAE चा दुसरा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार आहे. द्विपक्षीय व्यापार $84 अब्ज पेक्षा जास्त आहे. दुसरीकडे, UAE हा भारताचा तिसरा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार आणि दुसरा सर्वात मोठा निर्यात गंतव्य आहे. UAE २०२२-२३ मध्ये भारतासाठी थेट परकीय गुंतवणुकीचा चौथा सर्वात मोठा स्रोत होता. भारताच्या ऊर्जा सुरक्षेसाठी हा एक महत्त्वाचा भागीदार आहे. UAE हा भारतासाठी कच्च्या तेलाचा तिसरा सर्वात मोठा आणि LNG आणि LPG चा दुसरा सर्वात मोठा स्रोत आहे.
PTI नुसार, प्रवासी भारतीय समुदाय हा UAE मधील सर्वात मोठा वांशिक समुदाय आहे आणि देशाच्या एकूण लोकसंख्येच्या सुमारे 30 टक्के आहे. UAE च्या नोंदीनुसार, २०२१ मध्ये देशात प्रवासी भारतीय नागरिकांची संख्या सुमारे 35 लाख होती. यूएईमध्ये भारतीय चित्रपट आणि योग खूप लोकप्रिय आहेत.
PM मोदींनी २०१५ पासून आखाती देशाच्या पाचव्या भेटीदरम्यान UAE चे अध्यक्ष आणि अबू धाबीचे शासक शेख मोहम्मद बिन झायेद अल नाह्यान यांच्याशी चर्चा केली. यापूर्वी त्यांनी २०१५, २०१८, २०१९ आणि २०२२ मध्ये अरब देशाला भेट दिली होती.
इंडियन एक्सप्रेसनुसार, भारत-यूएई भागीदारी प्रथम पारंपारिक वस्तूंच्या व्यवसायापासून सुरू झाली. यानंतर तेलाच्या बाबतीत दोन्ही देशांमधील भागीदारी मजबूत झाली. १९७१ मध्ये UAE फेडरेशनच्या निर्मितीनंतर याला गती मिळाली. त्यानंतर 1990 च्या दशकात भारताने आर्थिक सुधारणा स्वीकारल्यानंतर दोन्ही देशांमधील संबंध दृढ झाले.
हे ही वाचा:
शरद पवारांची इतक्या वर्षांची साथ का सोडली? दिलीप वळसे-पाटील म्हणाले…
पावसाळी अधिवेशनापूर्वी मंत्रिमंडळ विस्तार करु असा शिंदे-फडणवीस-पवार सरकारचा मानस
हिंदू असो की मुस्लिम यांचे रक्त एकच, एकनाथ शिंदे
