दरवर्षी 8 मार्च रोजी साजरा होणाऱ्या आंतरराष्ट्रीय महिला दिनाविषयी आपल्यापैकी अनेकांना माहिती असली तरी, महिला समानता दिवस हा कमी ज्ञात दिवस राहिला आहे, कारण तो प्रामुख्याने यूएसमध्ये साजरा केला जातो. यूएस मध्ये 26 ऑगस्ट रोजी महिला समानता दिवस साजरा केला जातो. आणि आजच्या या आपण याच दिनाबाबत जाणून घेणार आहोत. नमस्कार टाईम महाराष्ट्रामध्ये तुम्हा सर्वांचे स्वागत आहे.
1920 पूर्वी महिलांनी मतदान करणे बेकायदेशीर होते. खरं तर, 1868 पर्यंत, मतदानाचा अधिकार फक्त पांढर्‍या पुरुष जमीन मालकांकडे होता. 14 व्या घटनादुरुस्तीमध्ये हे बदलण्यात आले ज्याने यूएसमध्ये जन्मलेल्या कोणत्याही पुरुषाला तो अधिकार दिला. 1870 मध्ये 15 व्या घटनादुरुस्तीवर स्वाक्षरी करण्यात आली ज्यामुळे कोणत्याही अमेरिकन नागरिकाला त्यांची वंश, रंग किंवा ते गुलाम असायचे की नाही यावर आधारित मतदानाचा अधिकार नाकारला जाऊ नये. महिलांना मात्र 15 व्या दुरुस्तीमध्ये समाविष्ट करण्यात आले नाही आणि तरीही त्यांना मतदानाचा अधिकार नाकारण्यात आला. बहुतेक राज्यांमध्ये महिलांना मतदान करणे बेकायदेशीर असले तरी, महिलांनी निवडणुकीदरम्यान 15 व्या घटनादुरुस्तीनुसार मतदान करण्याचा प्रयत्न केला आणि त्यांना अनेकदा अटक करण्यात आली.
युनायटेड स्टेट्समधील महिलांच्या हक्कांसाठी लढा 19 जुलै 1848 रोजी सेनेका फॉल्स अधिवेशनाने सुरू झाला. 200 हून अधिक स्त्रिया त्यांच्या लिंगाच्या आधारावर महिलांना भेडसावणाऱ्या समस्या आणि भेदभावावर चर्चा करण्यासाठी तेथे जमल्या. त्यांचा असा विश्वास होता की ते आर्थिक, कायदेशीर, सामाजिक आणि प्रातिनिधिकदृष्ट्या पुरुषांच्या बरोबरीने पात्र आहेत. आपले पुरुष समर्थक माघार घेतील या भीतीने उपस्थितांपैकी काहींना त्यांच्या मतदानाच्या हक्कासाठी लढा देण्याबाबत खात्री नव्हती. फ्रेडरिक डग्लस यांच्या पाठिंब्यानेच महिलांच्या मतांसाठी लढा पुढे नेला.
काही स्वतंत्र राज्यांनी महिलांना मतदानाचा अधिकार देण्यास तत्परता दाखवली. उदाहरणार्थ, वायोमिंग राज्याने 1869 मध्ये महिलांना मतदानाचा अधिकार दिला, केंटकीसारख्या इतर राज्यांनी मुले असलेल्या विधवांना मतदान करण्याची परवानगी दिली. तथापि, देशाची निवडणूक प्रणाली बदलण्यासाठी राजी होण्यास बराच वेळ लागला.
1869 मध्ये सुसान बी. अँथनी यांनी नॅशनल वुमन सफ्रेज असोसिएशन (NWSA) ची स्थापना केली, या संस्थेने द रिव्होल्यूशन नावाचा पेपर सुरू केला. ज्यात समानतेबद्दल लेख लिहिले जाऊ लागले आणि सरकारकडे बदलासाठी याचिका दाखल केली. 17 वर्षांच्या प्रचारानंतर, NWSA आणि इतर संघटनांनी 1886 मध्ये समानतेवर पहिला वादविवाद आणण्यात यश मिळवले. परंतु, महिलांना मतदानाचा अधिकार देण्याचा प्रस्ताव मोठ्या फरकाने पराभूत झाला.
त्यानंतर मोठ्या संख्येने स्त्रिया त्यांच्या हक्कांसाठी रस्त्यावर उतरल्या आणि मे 1919 मध्ये बहुसंख्य कॉंग्रेसने 19 व्या दुरुस्तीला संविधानात समाविष्ट करण्याच्या बाजूने मतदान केले. राज्य सचिव, बेनब्रिज कोल्बी यांनी 2 ऑगस्ट रोजी 1920 मध्ये दुरुस्तीवर स्वाक्षरी केली, युनायटेड स्टेट्समधील महिलांना अधिकृतपणे मतदानाचा अधिकार दिला.
समानता आणि महिलांच्या मतदानाचा हक्क साजरा करण्यासाठी एक दिवस तयार करण्याची कल्पना न्यूयॉर्कच्या काँग्रेसवुमन बेला अझबुग यांच्याकडून आली. 1971 मध्ये तिने 26 ऑगस्ट हा महिला समानता दिवस म्हणून घोषित करावा असा ठराव काँग्रेससमोर मांडला. 16 ऑगस्ट 1973 मध्ये काँग्रेसची बैठक झाली आणि ठराव मंजूर केला. दहा दिवसांनंतर प्रथमच 26 ऑगस्टला महिला समानता दिन साजरा करण्यात आला.
आता प्रश्न येतो तो भारतात हा दिन साजरा करण्याची गरज आहे का? तर याचं उत्तर आहे, हो
वर्षानुवर्षे, महिलांना त्यांच्या घरे आणि कामाच्या ठिकाणांसह जीवनाच्या सर्व क्षेत्रात असमान वागणूक दिली जाते. सुरक्षितता, समान वेतन, लैंगिकता आणि आरोग्यसेवा यासारख्या समर्पक महिलांच्या समस्या अनेकदा गालिच्याखाली मिटल्या जातात. एकविसाव्या शतकातही स्त्रियांसाठी समानता अजूनही अस्तित्वात आला नाहीये, असे म्हणणे फारसे चुकीचे ठरणार नाही. गेल्या काही दशकांमध्ये, महिला समानता ही जागतिक समस्या म्हणून ओळखली जात आहे आणि महिला समानता दिन हा या प्रमुख समस्येला जागतिक स्तरावर मांडण्याचा मार्ग आहे.
युनायटेड स्टेट्स प्रमाणे, भारताने देखील महिला समानता दिन साजरा करणे आवश्यक आहे हे मान्य करण्यासाठी की भारतातील महिलांच्या हक्कांचा मुद्दा येतो तेव्हा जिथे मुलींना अजूनही संस्कृती आणि परंपरेच्या नावाखाली समाजाकडून अन्यायकारक वागणूक दिली जाते.
देशाचा विकास करायचा असेल तर महिलांना समान संधी द्यायला हवी. महिलांचे आर्थिक सक्षमीकरण उत्पादकता वाढवते आणि इतर सकारात्मक विकास परिणामांव्यतिरिक्त आर्थिक विविधीकरण आणि उत्पन्न समानता वाढवते.
हे ही वाचा:
जाणुन घ्या… बैलपोळा सणाची कहाणी
महिलांच्या हक्काचा ‘महिला समानता दिवस
Follow Us
टाईम महाराष्ट्रचे अपडेट्स मिळवण्यासाठी आम्हाला फॉलो करा.