प्रवासी भारतीय दिवस किंवा NRI दिवस औपचारिकपणे ९ जानेवारी १९१५ रोजी महात्मा गांधी दक्षिण आफ्रिकेतून मुंबईत परतले म्हणून साजरा केला जातो. प्रवासी भारतीय संमेलनादरम्यान परदेशात राहणाऱ्या भारतीयांचा (अनिवासी भारतीय समुदाय) सन्मान केला जातो. भारतीय संस्कृती, आर्थिक आणि पारंपारिक अभिमान वाढवणाऱ्यांना प्रवासी भारतीय सन्मान दिला जातो.
अटलजींच्या काळात झाली सुरुवात
स्वतंत्र भारतात प्रवासी भारतीय दिवस साजरा करण्याची सुरुवात २००३ साली तत्कालीन पंतप्रधान अटलबिहारी वाजपेयी यांच्या कार्यकाळात झाली. या वेळी प्रवासी भारतीय दिवस औपचारिकपणे ८ जानेवारीपासून सुरू होत आहे, जो १० जानेवारी २०२३ पर्यंत आयोजित केला जाईल. मध्य प्रदेशातील इंदूर शहरात यावेळी प्रवासी भारतीय दिवस साजरा केला जात आहे. प्रवासी भारतीय दिवस सन्मान सोहळाही १० जानेवारीला होणार आहे. विशेष योगदान देणाऱ्या अनिवासी भारतीयांचा पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते सन्मान करण्यात येणार आहे. यामध्ये परराष्ट्र मंत्रालय, FICCI, CII, पूर्वोत्तर राज्यांच्या विकास मंत्रालयासह सर्व संस्था सहभागी होतात.
प्रवासी भारतीय दिवसाची थीम काय आहे?
यावेळी प्रवासी भारतीय दिवसाची थीम “डायस्पोरा: अमृत कालमध्ये भारताच्या प्रगतीसाठी विश्वसनीय भागीदार” ठेवण्यात आली आहे. यावेळीची थीम देशाच्या विकासात परदेशी भारतीयांच्या योगदानाशी संबंधित आहे. दरवर्षी नवीन थीमसह हा दिवस साजरा केला जातो.
NRI चे महत्त्व
प्रवासी भारतीय दिवसाच्या महत्त्वाबद्दल बोलताना, परदेशात स्थायिक झालेल्या त्या भारतीयांचे योगदान लक्षात ठेवण्याची वेळ आली आहे, जे अद्याप आपल्या देशाची मुळे विसरलेले नाहीत. तरीही, अनिवासी भारतीय असूनही, ते भारताच्या विकासात योगदान देतात. १७ वा प्रवासी भारतीय दिवस मध्य प्रदेशातील सुंदर शहर इंदूर येथे आयोजित केला जात आहे. मोहम्मद इरफान अली यंदाच्या सोहळ्याचे प्रमुख पाहुणे असतील. प्रवासी भारतीय सन्मान पुरस्कारासाठी २७ सेलिब्रिटींची निवड करण्यात आली आहे. त्यात भूतानमधील शिक्षणतज्ज्ञ, ब्रुनेईचे डॉक्टर, इथिओपियातील नागरी समाज कार्यकर्ते यांचा समावेश आहे. परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर यांच्या अध्यक्षतेखालील समितीने या परदेशी व्यक्तींची निवड केली आहे.
२ जानेवारी २०२३ रोजी प्रवासी भारतीय सन्मान पुरस्काराने सन्मानित करण्यात येणार्‍या लोकांची यादी भारत सरकारने प्रसिद्ध केली आहे. यावर्षी विविध क्षेत्रातील एकूण २७ जणांना राष्ट्रपतींच्या हस्ते गौरविण्यात येणार आहे. या २७ प्राप्तकर्त्यांची यादी खालीलप्रमाणे आहे.
- ऑस्ट्रेलियाचे जगदीश चेनुपाठी (विज्ञान आणि तंत्रज्ञान आणि शिक्षण)
- भूतानचे संजीव मेहता (शिक्षण)
- ब्राझीलचे दिलीप लुंडो (कला आणि संस्कृती आणि शिक्षण)
- ब्रुनेईचे अलेक्झांडर मालियाकेल जॉन (वैद्यकीय)
- कॅनडाचे वैकुंठम अय्यर लक्ष्मणन (समुदाय कल्याण)
- क्रोएशियाचे जोगिंदर सिंग निज्जर (कला आणि संस्कृती)
- डेन्मार्कचे रामजी प्रसाद (आयटी)
- इथियोपियाचे कन्नन अंबालम (समुदाय कल्याण)
- जर्मनीचे अमल कुमार मुखोपाध्याय (समुदाय कल्याण)
- गयानाचे मोहम्मद इरफान अली (राजकारण आणि समाज कल्याण)
- इस्रायलच्या रिना विनोद पुष्कर्णा (व्यवसाय आणि समाज कल्याण)
- जपानच्या मकसुदा सराफी शिओतानी (शिक्षण)
- मेक्सिकोचे राजगोपाल (शिक्षण)
- पोलंडचे अमित कैलाश चंद्र लथ (व्यवसाय)
- काँगोचे प्रजासत्ताकचे परमानंद सुखुमल दासवानी (समुदाय कल्याण)
- सिंगापूरचे पियुष गुप्ता (व्यवसाय)
- दक्षिण सुदानचे मोहनलाल हीरा (सामुदायिक कल्याण)
- श्रीलंकेचे शिवकुमार नदेसन (सामुदायिक कल्याण)
- सुरीनामचे देवचंद्रभोज शर्मन (समुदाय कल्याण)
- स्वित्झर्लंडच्या अर्चना शर्मा (विज्ञान आणि तंत्रज्ञान)
- त्रिनिदाद आणि टोबॅगोचे फ्रँक आर्थर सीप्रसाद (समुदाय कल्याण),
- संयुक्त अरब एमिरेट्सचे सिद्धार्थ बालचंद्रन (व्यवसाय)
- यूकेचे चंद्रकांत बाबूभाई पटेल (मीडिया)
- यूएसएचे दर्शनसिंग धालीवाल (व्यवसाय आणि समुदाय कल्याण)
- यूएसएचे राजेश सुब्रमण्यम (व्यवसाय)
- उज्बेकिस्तानचे अशोक कुमार तिवारी (व्यवसाय)
- दक्षिण सुदानचे संजयकुमार शिवभाई पटेल (समुदाय कल्याण)
हे ही वाचा:
कोंबडीच्या पिला मागे धावता धावता पाहा कशी बेबी हत्तीची झाली फजिती
Golden Globe Awardsच्या शर्यतीत दिसणार RRR, ‘या’ दोन विभागांसाठी मिळाले नामांकन